Hadis ve Dua

Allah'ın Hediyesi: İslam Medeniyetinde Misafir Ağırlama Sanatı ve İkram Ahlakı

İslam medeniyeti, bir merhamet ve muhabbet medeniyetidir. Bu medeniyetin en sıcak, en samimi ve en bereketli kurumlarından biri, şüphesiz ki "misafirperverlik"tir. İslam nazarında misafir, kapıyı çalan sıradan bir ziyaretçi veya bir yük değil, "Allah'ın gönderdiği bir hediye", rızkıyla birlikte gelen bir bereket elçisi ve ev sahibinin günahlarının affına vesile olan bir rahmet vesilesidir. Bu nedenle, misafire hürmet etmek, onu en güzel şekilde ağırlamak ve ona cömertçe ikramda bulunmak, sadece bir sosyal gelenek olmanın çok ötesinde, doğrudan doğruya imanın bir gereği ve Allah'a olan sevginin bir ispatı olarak kabul edilir.

İmanın Bir Göstergesi Olarak Misafire Hürmet

İslam, birçok ahlaki erdemi doğrudan imanla ilişkilendirir. Misafire ikramda bulunmak da bu erdemlerin başında gelir. Bu, misafirperverliğin keyfi bir davranış olmadığını, bir müminin imanının sağlamlığının bir göstergesi olduğunu ortaya koyar.

“Allah’a ve ahiret gününe iman eden kimse misafirine ikram etsin...”Buhârî, Edeb, 31; Müslim, Îmân, 74

Bu hadis-i şerif, misafire ikramı doğrudan en temel iki iman esasına (Allah'a ve ahirete iman) bağlamaktadır. Ahirete inanan bir kimse bilir ki, misafire yapılan her bir ikram, aslında ahiret azığı olarak kendi önüne gönderilmektedir. Misafire sunulan bir bardak su, ahirette Kevser havuzundan içmeye; sunulan bir tabak yemek, cennet nimetlerine kavuşmaya bir vesile olabilir. Bu şuurla hareket eden bir mümin, misafiri bir yük olarak değil, ahiretini imar etmeye gelen bir fırsat olarak görür ve ona hizmet etmekten zevk alır.

Kur'an'daki Zirve Örnek: Hz. İbrahim'in (a.s) Eşsiz Misafirperverliği

Kur'an-ı Kerim, misafirperverliğin en zirve örneği olarak bizlere peygamberlerin atası Hz. İbrahim'i (a.s) takdim eder. O, "Halilullah" (Allah'ın dostu) unvanını, bu cömertliği sayesinde kazanmıştı. Rivayete göre, o sofrasına bir misafir oturmadan yemek yemezdi. O'nun bu ahlakı, Kur'an'da şu şekilde övülerek anlatılır:

"Hemen (onlara çaktırmadan) ailesinin yanına giderek semiz bir buzağı (kebabını) getirmiş, onların önüne koyup 'Yemez misiniz?' demişti."Zâriyât Suresi, 26-27

Bu kıssada, misafir ağırlama sanatının en ince dersleri gizlidir: Tanımasa bile hürmet etmek, misafiri mahcup etmeden süratle ikram hazırlamak, eldeki imkanların en iyisini sunmak ve tevazu ile bizzat hizmet etmek.

Ev Sahibinin Sorumlulukları ve Adabı

Peygamberimizin hayatından süzülen misafir ağırlama adabı, ev sahibine bazı temel sorumluluklar yükler:

Misafirin Sorumlulukları ve Adabı

İslam, tek taraflı bir sorumluluk yüklemez. Misafirin de ev sahibinin hukukuna riayet etmesi gerekir:

• Ziyareti Uzatmamak: Peygamberimiz, "Misafirlik üç gündür. Üç günden sonrası ise ev sahibi için bir sadakadır." (Buhârî) buyurmuştur. Misafir, ev sahibine yük olmamalıdır.
• Kusur Aramamak: Ev sahibinin ikram ettiği yemekte veya hizmette kusur aramak, "ben bunu sevmem" gibi seçici davranmak çok çirkin bir davranıştır. Mümin, önüne konan helal nimete şükretmelidir.
• Ev Sahibine Dua Etmek: Misafirliğin en güzel adabından biri, yemekten sonra veya ayrılırken ev sahibine dua etmektir. Peygamberimiz, "Allah'ım, onlara rızık olarak verdiğin şeyleri bereketlendir, onları bağışla ve onlara merhamet et." (Müslim) diye dua etmiştir.
• Mahremiyete Saygı Göstermek: Misafir olduğu evin içini meraklı gözlerle süzmek, özel konular hakkında sorular sormak edebe aykırıdır.

Misafirperverlik Hakkında Sıkça Sorulan Sorular